Nöbetçi Eczaneler
İPA’nın yaşam maliyetleri raporunda da en çok artış gören temel gıdalar arasında başı çeken yumurta, üretim sorunu olmamasına rağmen rekor kırdı.
Yumurtanın ihracatında yaşanan artış fiyat artışına temel sebep olarak gösterilirken üreticiden vatandaşa gelene kadar ki aralık hızla açıldı.
FİYATI 4 KAT ARTTI
Aralık’ta 100 liradan başlayan fiyatlara satılan 30’lu yumurta kolisi, market ortalamasında 250 lirayı bulurken, organik diye etiketlenenler 400 lirayı gördü.
Türkiye’den Baki Sancak’ın haberine göre; yumurta üretiminde problem yok ancak market ve üretici makası hızla açıldı. Kışın üretimde verimin düşmesi ve ramazan ayında tüketimin artması da fiyatları yükseltti.
Sektörden gelen bilgiler ise fiyat artışının ardındaki en büyük sebebin ihracat olduğunu gösterdi. Bir süre önce ABD’de yaşanan kuş gribi vakaları nedeniyle üretim merkezlerine kilit vurulmuştu. ABD bunun üzerine tüm tüketimini ithal edeceğini açıklamıştı.
Uzmanlar, eğer ihracat bu hızla devam ederse, önümüzdeki günlerde tanesi 10 lirayı aşan yumurta fiyatlarıyla karşılaşabileceğimizi belirtiyor.
DONALD TRUMP BİLE ONUN PEŞİNDE SIRAYA GİRDİ
Brezilya ve Güney Kore, Türkiye’den 15 bin ton yumurta almak için anlaşmaya varırken yumurta ihracatında fon kesintisi kararı alındı.
ABD’ye ihraç edilen yumurtalarda ilk etapta 50 cent ve devamında 1,5 dolar fon kesintisi uygulandı. Bu kesinti kısmen ihracatı yavaşlattı. Kuş gribi nedeniyle kapatılan üretim merkezleri ülkede yumurta krizi yaşatınca ABD alımdan vazgeçmedi.
2024 yılında, ABD’ye yaklaşık 6,2 milyon düzine (yaklaşık 74,4 milyon adet) yumurta ihraç edildi. 2025 yılı Şubat ayında başlayan yeni bir anlaşma kapsamında ise, Temmuz ayına kadar toplam 15.000 ton yumurtanın ABD’ye gönderilmesi planlanıyor. Bu miktar, yaklaşık 280 milyon adet yumurtaya denk geliyor. Bu ihracatın Türkiye’ye yaklaşık 26 milyon dolar gelir sağlaması bekleniyor. ABD, Türkiye’den alacağı yumurtayı daha da artıracağını belirtmişti.
ABD ihracatta başı çekerken ihracat pazarları arasında Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Katar, Irak, Umman ve Suriye’de yer alıyor. Durum böyle olunca iç piyasada fiyatlar uçuşa geçti.
“ÜRETİCİDE 3 MARKETTE 9 LİRA”
Afyonkarahisarlı yumurta üreticisi Ramazan Öztürk, fiyatların artmasının birkaç temel nedeni olduğunu belirterek, “Kış aylarında doğal olarak tavukların verimi düşüyor. Ramazan ayı da gelince iç piyasadaki tüketim arttı. En büyük etken ise ihracat. ABD’ye olan talep hiç azalmadı. Onlar fiyatlara bakmadan ürün alıyor çünkü kendi ülkelerinde arz yetersizliği var” dedi.
Konya’da bir başka üretici Gökhan Kırman da, “Yurt dışına sattığımızda ürün iadesi, vadeli ödeme gibi sıkıntılar yaşamıyoruz. Peşin para alıyoruz, vergi iadesi de cabası. Ama içeriye verirsek 3-4 ay sonra ödeme alabiliyoruz, bir de ürünün iadesiyle uğraşıyoruz. O yüzden üretici doğal olarak dış pazarı tercih ediyor” ifadelerini kullandı.
İstanbul halinde esnaflık yapan Remzi Saygın da, “Üreticiden tanesi 3 liraya çıkan yumurta markette 9 liraya kadar satılıyor. Bu fark üreticiye değil, zincirdeki aracılara yarıyor. Burada bir fırsatçılık var. Limon ihracatı nasıl durdurulduysa, aynı uygulama yumurta için de düşünülmeli” ifadelerini kullandı.
GÜMRÜK VERGİSİNE TAKILABİLİR
Türkiye, yumurta üretiminin yaklaşık yüzde 20’sini ihraç ediyor. İhracat yapılan ülke sayısı son yıllarda artış göstererek %55’e yükseldi. Toplam yapılan yumurta ihracatı 3,5-4 milyar civarında.
Öte yandan ABD’nin yeni gümrük vergi tarifesiyle birlikte Türk yumurtası da vergilendirilecek mi sorusu gündemde. Türkiye’nin yanı sıra Brezilya ve Güney Kore’den de yumurta ithal eden ABD, Türk ürünlerine yüzde 10, Brezilya’ya sıfır ve Güney Kore’ye ise yüzde 26 vergi uyguluyor.
Konuyla ilgili net bir karar verilmedi. ABD Tarım Bakanı Brooke Rollins, ABD Başkanı Donald Trump tarafından açıklanan yeni gümrük vergilerinin yumurta ithalatına da uygulanabileceğini belirtirken, uzmanlar yumurta fiyatlarının tekrar yükselmesine neden olabileceğini söyledi.