ABD’nin tarifeleri dengeleri değiştiriyor! Yeni pazar ve yeni tedarikçi Türkiye mi?

Tüm dünyanın gözünün üzerinde olduğu ABD’nin ek gümrük tarifeleri geçtiğimiz hafta Donald Trump tarafından açıklandı.

Küresel piyasalarda sert düşüşlere neden olan açıklamanın ardından, süreçten en çok etkilenecek olan Asya devi Çin’den de misilleme açıklaması geldi.

Yaşananlar “ticaret savaşlarının başlayacağı” yorumlarına neden olurken, ABD’nin yüzde 10’luk vergi diliminde kalan Türkiye’de, birçok sektörde ABD’ye ihracatın artacağı yönünde bir beklenti oluştu.

Bu olumlu beklentinin yanı sıra, ABD’ye dış ticaret­te fazla veren deri konfeksiyon gi­bi bazı sektörlerde ‘yeni bir vergi hamlesi’ olabileceği endişesi yaşa­nıyor. İhracatçı, olası bir vergi artı­şına karşı Türkiye’nin ‘yüksek’ di­yalog başlatması gerektiğine vurgu yapıyor.

TÜRKİYE-ABD TİCARİ İLİŞKİ HACMİ

Ticaret Bakanlığı verilerine gö­re, ABD ile Türkiye’nin ticaret hac­mi 2024 yılında yüzde 4.7 artarak 35.2 milyar dolar olarak gerçek­leşti. Türkiye’nin 2024 yılı ihraca­tında ABD’nin payı yüzde 6.2 olur­ken, en fazla ihracat yapılan ülke­ler arasında ABD ikinci sırada yer aldı. 2024 yılı karşılıklı dış ticaret­te ABD’nin 2.4 milyar dolarlık faz­lası var.

Diğer yandan ABD’nin yüksek vergi uyguladığı Çin, Vietnam, İtalya, Portekiz gibi tedarikçi ül­kelerin üretimlerini Türkiye’ye kaydırması bekleniyor. Böylece söz konusu ülkeler, ‘menşei takti­ği’ ile Türkiye üzerinden ABD pa­zarına girme yoluna gidecek.

Dünya Gazetesi‘ne konuşan sektör temsilcileri yeni sürecin Türkiye ekonomisine yansımalarını değerlendirdi.

Tür­kiye Ayakkabı Sanayicileri Der­neği (TASD) Başkanı Berke İçten, bu konuya işaret ederek “Özellikle İtalyan üreticilerin Türkiye’de iş­birliği yaparak malı tekrar ABD’ye satma girişimleri olacağına dair sinyaller alıyoruz” aktarımında bulundu.

ABD paza­rına özel ürünler sunan Art Design Yönetim Kurulu Başkanı Turgay Terzi ise, Çin ve Vietnam firmalarının Amerika pazarını kaybetmemek için Türkiye’yi bir mobilya üreti­cisi gibi kullanarak Türk menşeli ürünleri Amerika’ya satma yolu­na gidebileceğine işaret etti.

Ter­zi, “Bunlar özellikli değil maliyet odaklı ve fonksiyonel ürünler olur. Bu da ‘Türkiye mobilyası’ markası­na destek olmak yerine bizi geçici bir fasoncu pozisyonuna düşürür” diye konuştu.

HAZIR GİYİM İÇİN ÖNEMLİ BİR FIRSAT

Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği (TGSD) Başkanı Toygar Narbay, Türkiye’nin hazır giyim alanında güçlü rakipleri olan Çin, Vietnam, Sri Lanka, Kamboçya, Hindistan ve Bangladeş gibi ülkelere gümrük vergilerinin artırılmasını olumlu bir gelişme olarak değerlendirdi. Narbay’a göre, bu kararname ile hazır giyim sektöründe üretim havzalarının yeniden şekillenmesi ve Türk hazır giyim endüstrisinin bundan olumlu olarak etkilenecek.

KAMU DESTEĞİ İSTEDİ

“Hazır giyim sektörü için önemli bir fırsat kapısı aralandı.” diyen Narbay, bu sürecin doğru politikalar ile yönetilmesi gerektiğinin altını çizdi. Narbay şöyle devam etti: “Kamu destekleri ile sektörün rekabetçiliğini geri kazanmasını sağlayabilirsek mevcut yatırımlar ile 5 milyar dolarlık ilave bir ihracat yapabilir, 145 bin kişilik ilave istihdam oluşturabiliriz.”

ÜRETİM TÜRKİYE’YE Mİ KAYACAK?

Türkiye’nin ABD’ye ayakkabı ihracatının 30-35 milyon dolar seviyesinde olduğunu söyleyen Türkiye Ayakkabı Sanayicileri Derneği (TASD) Başkanı Berke İçten, “Meksika ve Çin, ABD için önemli ayakkabı üreticileri. Hatta Çin en büyük tedarikçisi.Buralara tarife uygulayacak. İtalya’nın ABD’ye ayakkabı ihracatı 2 milyar Euro, Portekiz’in 40 milyar Euro. Özellikle İtalyan üreticilerin Türkiye’de işbirliği yaparak malı tekrar ABD’ye satma girişimleri olacağına dair sinyaller alıyoruz. Türkiye’nin üretim altyapısı güçlü olduğu için modellerini, kalıplarını göndererek burada üretip made in Türkiye etiketiyle ABD pazarına satabilirler” diye konuştu.

“ÇİN’İN FASONCUSU OLMAYALIM”

Art Design Yönetim Kurulu Başkanı Turgay Terzi ise olabileceklere dair şunları söyledi: “Çin’e uygulanan yüzde 34 ve yüzde 46’lık vergiler bu ülkelerden yapılacak ithalatı ciddi derecede düşürecek. Fakat Türkiye’nin şu anki Amerika ihracatı ve mobilya konusundaki ilişkileri olması gerekenin çok altında. Bu dakikadan sonra çok hızlı bir şekilde Amerika’daki mobilya pazarı hedeflenerek özel çalışmalar yapılmalı. Bu sayede Çin’den Vietnam’dan yapılan ithalatların yerini Türkiye mobilya sektörü alabilsin.”

Terzi, oluşan atmosferde Çin ve Vietnam firmalarının Amerika pazarını kaybetmemek için Türkiye’yi bir mobilya üreticisi gibi kullanarak Türk menşeli ürünleri Amerika’ya satmak gibi bir hedefleri oluşabileceğini belirtti. Terzi, sözlerini sürdürdü: “Ama bu ürünler daha özellikle ürünler olmaktan çok maliyet odaklı ve fonksiyonel ürünler üzerine olacaktır. Bu da bir nebze üretim desteği sağlamasına rağmen bizi fasoncu konumuna düşürür”

“AKTİF LOBİ” ÖNERİSİ

ABD’nin vergi artışlarını özellikle dış ticaret açığının yüksek olduğu ülkeler üzerinde yoğunlaştırdığına dikkati çeken İstanbul Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği (İDMİB) Yönetim Kurulu Başkanı Güven Karaca şunları kaydetti:

“ABD dış ticarette açık verdiği sektörlere yönelik gümrük vergisi uygulamaları yapıyor. Bize karşı da vergi hamlesi yaparsa özellikle deri konfeksiyon sektörümüz biter. Şimdilik Türkiye, yüksek vergi dilimi uygulanan ülkeler arasında değil. Bunun devamlılığı için öncelikle Türkiye’nin ABD tarafından hedef alınan ülkeler arasında yer almaması gerektiği vurgulanmalı, iki ülke arasındaki ticari ilişkinin karşılıklı fayda sağlayan ve sürdürülebilir bir yapıya sahip olduğu ABD tarafına anlatılmalı.”

ABD’ye yapılan deri ve deri mamulleri ihracatının yüzde 48.5’ini deri konfeksiyonun oluşturduğunu açıklayan Karaca, “ABD’nin olası bir gümrük vergisi artırımı, ihracatçılarımızı fiyat açısından dezavantajlı hale getirir Bu durum sektörde talep daralması, üretimde azalma ve istihdam kayıpları gibi zincirleme etkiler doğurabilir” diye konuştu.

TÜRKİYE’NİN İHRACAT HEDEFİ

ABD’nin dünya ticaretinin yaklaşık yüzde 38’ini kapsadığını anımsatan Albox Yönetim Kurulu Başkanı Olgun Sağlam, “Tüketim toplumunun çok fazla olduğu bu coğrafyada, biz mobilyacıların da bu pazardaki pastadaki payını artırmaya yönelik çalışmaları devam ediyor. Mobilyacıların bu coğrafyada daha fazla satış yapabilmesi için pazarda bilfiil olması gerekiyor. Trump’ın açıkladığı vergi oranları Çin’deki üreticilerin bu pazarda daha fazla ürün satmalarını engelleyecek, biz ve bizim gibi ülkelerin de bu pazarda daha fazla söz sahibi olduğu bir süreci yaşıyor olacağız” değerlendirmesinde bulundu.

Sağlam, sözlerini şöyle sürdürdü: “Teşviklerle beraber serbest bölgede olan, ABD’de üç noktada yer alan limanlarda ürünlerimizin depolanması ve nihayetinde de bu depolardan pazara daha fazla ürünün bir anda sunulmasını sağlayacak teşvikler bizim için değerli. Bu süreci lehimize çevirmek adına sahada daha fazla olmamız gereken bir dönemi yaşıyoruz. 90 milyar doların üzerinde bir mobilya ithalatı bulunan ABD’ye Türkiye’nin ihracat hedefi 1 milyar doları yakalamak. Türkiye’nin bugünkü ihracatı 336 milyon dolarlarda seyrediyor. Bu rakam ABD’nin mobilya ithalatının yüzde 1.3’üne denk geliyor.

İTO BAŞKANI: YATIRIMLAR ARTABİLİR

Gelişmelere ilişkin İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç, Türk iş dünyasının ülkenin yüzde 10’luk tarife grubunda olmasını değerlendirebileceğine işaret ederek şunları kaydetti:

“Bunun için de iş dünyamızın Trump’ın gümrük vergilerini geç kalmadan analiz edip ürün ve rekabet stratejilerini buna göre belirlemesi gerekiyor. İş dünyamız Trump vergilerinin Türkiye’yi pozitif ayrıştırmasını fırsata dönüştürmeli” dedi.

Tarife oranı Türkiye’den yüksek olan Avrupalı ve Uzakdoğulu firmaların yatırım için Türkiye’ye gelmeyi düşünebileceğini kaydeden Şekib Avdagiç, ek gümrük vergileri yüzünden ABD’nin Türkiye’den mal almayı tercih edebileceğini ve bunun da Türkiye’de üretim için Avrupa ve Çin başta olmak üzere birçok ülkeden doğrudan yatırımları artırabileceğini söyledi.

Avdagiç, doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının Türkiye’de yeniden pozisyon almaları için önemli bir fırsat olabileceğine işaret ederek, “Türkiye’nin bu fırsatı kullanması, ihracat sektörlerini geliştirmesine ve yeni pazarlar bulma stratejisine bağlı olacaktır” dedi. Avdagiç, ticaret savaşlarının ülkelerin siyasetleri üzerinde sonuçlarının olacağını belirterek, “ABD’nin yüzde 10’luk avantajlı gümrük vergisi dilimi, Türkiye’nin bölgesel güç statüsünü genişletmesini de sağlayabilir. ” ifadesini kullandı.

“YENİ REKABET KOŞULLARINDA DERSİMİZE İYİ ÇALIŞMALIYIZ”

İstanbul Sanayi Odası (İSO) Başkanı Erdal Bahçıvan, Trump’ın imzaladığı hemen hemen her kararnamenin dünyadaki hem siyasal hem de ekonomik dengeleri sarsmaya devam ettiğine dikkati çekti. Bahçıvan, “Son olarak imzaladığı ülkelere yönelik yeni vergi tarifeleri, bir süredir konuşulan küreselleşmenin ana itici güç olduğu bir dünyadan, korumacılık ve ticaret savaşlarının öne çıktığı bir dünyaya geldiğimizin en açık göstergesi olarak okunmalıdır “ diye konuştu.

Bu sürecin öngörülemez, hızlı ve oldukça sarsıcı bir şekilde ilerlediği değerlendirmesinde bulunan Bahçıvan şunları söyledi:

“Ülkemizi de çok yakından ilgilendiriyor. Bu nedenle bu yeni gelişmelere son derece stratejik bir bakış açısıyla bakmalıyız. Dünyadaki bütün rekabet ezberlerini bozan yeni tarifeler çerçevesinde oluşacak yeni rekabet koşullarına, dersimize çok iyi çalışarak hazırlanmalıyız. Çünkü ezber bilgi, kalıplaşmış bakış açılarıyla kavranamayacak boyutlarda bir tablo var karşımızda.”

Bahçıvan, ABD’nin yeni tarifelerine baktıklarında, özellikle endüstri ülkeleri içinde Türkiye’ye görece daha pozitif bir yaklaşım içinde olunduğunu dile getirdi. Bahçıvan, “Rekabet dersimizi de çok iyi çalışarak bu tarihi fırsatı akıllı hamlelerle çok iyi değerlendirmemiz gerekiyor” dedi.

ASKON BAŞKANI: TÜRKİYE YATIRIM ÜSSÜ OLABİLİR

Türkiye’nin rekabetçiliğinin arttığına dikkati çeken Anadolu Aslanları İş Adamları Derneği (ASKON) Genel Başkanı Orhan Aydın, Türkiye için oluşan yeni şartlar doğru değerlendirilebildiğinde pozitif anlamda yeni alanlar oluşturulabileceğine işaret etti. Türkiye’ye getirilen yüzde 10’luk ek verginin diğer oranlara bakıldığında Türkiye’yi daha da rekabetçi konuma getirdiğini dile getiren Aydın, “Açılan bu yeni alanı ülke ekonomimiz açısından iyi değerlendirebilirsek avantajlı bir duruma geçebiliriz. Amerika’ya olan satışların artması için iş dünyasının tüm sivil toplum kuruluşları teyakkuza geçmeli özellikle ihracatçı birlikleri bu bölgede yapılacak fuar ve organizasyonların sayılarını artırmalıdır.” diye konuştu.

Aydın, “ABD pazarında yüksek vergi oranı ile karşılaşan üretim gücü yüksek devletlerin yeni pazar arayışı dolayısıyla Türkiye’yi yatırım üssü edinebileceği olasılığı artıyor” dedi.

“ALTERNATİF TEDARİKÇİ”

Türkiye Genç İş İnsanları Derneği (TÜGİAD) Başkanı Gürkan Yıldırım, ihracat açısından bakıldığında ABD’nin Çin ve AB’ye uygulayacağı yüksek vergilerin bu bölgelerden yapılan ithalatı azaltabileceğini aktararak, “Bu durum, Türkiye’nin bazı sektörlerde ABD pazarına ihracatını artırma potansiyeli yaratacak. Özellikle, bu bölgelerden tedarik sağlayan sektörler için Türkiye alternatif bir tedarikçi olarak öne çıkabilir” dedi. Yıldırım, Çin, AB ve Uzakdoğu ülkelerine getirilen yüksek vergilerin bu bölgelerdeki bazı şirketlerin üretimlerini Türkiye gibi ülkelere kaydırabileceğine işaret etti.